In de publieke discussie over klimaat en milieu staan boeren vaak in het beklaagdenbankje. Ze zouden te veel uitstoten, te intensief produceren, en het platteland ‘vervuilen’. Maar dat beeld is te eenzijdig – en vaak onterecht.
1. Een stortvloed aan regels
Veel boeren lopen vast in een woud van regels die elkaar tegenspreken of binnen korte tijd veranderen. Denk aan stikstofnormen, mestverwerking, natuurbeheer, en bouwbeperkingen. Terwijl de landbouw de afgelopen decennia al enorme stappen heeft gezet in verduurzaming, lijkt de lat telkens hoger gelegd te worden.
2. De mestcrisis op komst
Door het vervallen van de Europese derogatie mogen Nederlandse boeren vanaf 2026 niet langer meer mest uitrijden dan in andere EU-landen. Daardoor ontstaan enorme overschotten die nauwelijks te verwerken zijn. De mestkelders lopen vol, maar de oplossingen blijven uit. Zonder goede infrastructuur voor mestverwerking zadelt men boeren op met onuitvoerbare opgaven.
3. Milieu-impact niet eenzijdig
Hoewel landbouw verantwoordelijk is voor stikstofuitstoot, is het aandeel van boeren in CO₂-uitstoot beperkt in vergelijking met industrie, transport en energiecentrales. Toch worden juist boeren het hardst geraakt door ingrepen. Dat wekt niet alleen frustratie, maar ook wantrouwen in het systeem.
4. Boeren dragen ook oplossingen aan
Veel boeren zijn al volop bezig met innovatie: denk aan precisielandbouw, aangepaste voederstrategieën, mestvergisters, extensieve beweiding, en landschapsbeheer. Ze doen méér dan ze wordt toegeschreven – vaak uit eigen initiatief, zonder extra beloning of erkenning.
5. Meer dan producenten
Boeren zijn bewaarders van het landschap, de dorpscultuur en voedselzekerheid. Een platteland zonder boeren betekent niet alleen lege schuren, maar ook verlies van sociale samenhang, natuurbeheer en ambachtelijke kennis. Dat valt niet in geld uit te drukken.
Wat boeren wél nodig hebben:
- Duidelijke, werkbare regels die niet om de paar jaar wijzigen.
- Investering in verwerking van mestoverschotten, via compostering, droging of export.
- Erkenning van hun rol in voedselvoorziening, natuurbeheer en cultuurbehoud.
- Ruimte voor innovatie, in plaats van bureaucratische belemmering.
Conclusie
Boeren zijn geen obstakel voor duurzaamheid – ze zijn een essentieel onderdeel van de oplossing. In plaats van hen de schuld te geven van alles wat misgaat, moeten we luisteren, ondersteunen en samen bouwen aan een toekomst waarin voedselproductie én natuur samen kunnen gaan. Want zonder boeren, geen eten. En zonder eerlijke behandeling, geen toekomst voor het boerenbedrijf.
